AYIN KONUĞU: Doç.Dr. İBRAHİM ŞEVKİ BAYRAKDAR
Roportaj : Metin Gürsan- Dişhekimi/ DG Gn.Yayın Mdr
Dental Gazete Türkiye’de Dişhekimliğinde devrim yapacak bir çalışmanın içinde olan genç bilim insanını AYIN KONUĞU olarak aldı. Sorularımız Oraldiagnoz da yapay zeka çalışan Doç.Dr. İBRAHİMŞEVKİ BAYRAKDAR’a…
Dental Gazete(DG): Hocam, önce emeğinize sağlık.İnceledik süper bir çalışma olmuş.Her alanda olduğu gibi diş Hekimliği uygulamaları da bilgi teknolojileri ile hızlı bir şekilde harmanlandı. Ağız ve diş sağlığı pandemi de risk taşıyan alan olduğu için online muayene de yapay zeka önem kazandı. Bize bu değişimi anlatabilirmisiniz?
Doç.Dr.Bayrakdar: Bildiğiniz gibi tele dişhekimliği; insanlara sağlık hizmeti sunmak için bilgi tabanlı teknolojilerin ve iletişim sistemlerinin kullanıldığı diş hekimliğinin hızla gelişmekte olan alanı. Elekronik cihazlar ise uzak mesafelerdeki hastaların bilgilerinin hızlı ve etkili bir şekilde bize aktarılmasını sağlar. Bu uygulama, daha iyi bir tedavi planlaması ve sonuçları için hasta ile doktor arasında ve çeşitli uzmanlar arasında etkili bilgi alışverişini sağlamakta ancak çoğu tele dişhekimliği programları direk hasta-hekim iletişiminden çok, uzaktan eğitim ve bilgi aktarımı (konsültasyon) üzerine yoğunlaştığı için bu birikimi biz oraldiagnoz da yani dişhekimliğinde radyolojik verilerle hastanın ilk muayene edildiği bilim dalında yapay zekada kullandık. Ben oraldiagnoz da akademisyenim.Binlerce vaka gördüm.Bu röntgenler de gerekli olacağını düşündüğümüz tedavi sürelerinin kısalmasına, diş hekiminin gösterdiği eforun azalmasına ve tedavi maliyetlerinin düşürülmesine büyük ölçüde katkı sağlayacağına inandığımız bir sistemi yazılıma döktük.
Dental Gazete (DG) : Sizin bu çalışmanıza ‘Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi bilim insanlarının müşterek çalışması ile ortaya çıkan yapay zeka ile dental radyografilerde otomatik tanı ve tedavi planlama yapma özelliğine sahip milli ve yerli bir yazılım’ diyebilir miyiz kısaca? Bu yazılıma ne ad verdiniz? Bir de bu projede başka kimler var?
Doç.Dr.Bayrakdar: Evet diyebilirsiniz.Bu yazılıma “CranioCatch” ismini verdik.Dış dünya ya pazarlara açılınca isim kolay tanınsın diye.Bu çalışmada Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dekanı ve Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaan Orhan hocamız var; Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi olarak ben varım, Dr. Öğretim Üyesi Elif Bilgir, Ortodonti Ana Bilim Dalından Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Uğurlu var.Diş hekimliği dışında ESOGÜ Fen-Edebiyat Fakültesinden Matematik ve Bilgisayar Bilimleri Bölümü hocası Doç. Dr. Alper Odabaş, Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Faruk Aslan ve Öğretim Görevlisi Dr. Özer Çelik bu yazılımda emeği gecen hocalarım.
Dental Gazete (DG) : Şevki Hocam bu yazılım hakkında biraz bilgi verin.Diş hekimlerinin işini kolaylaştıracak mı bu yazılım ? Faydası ne olacak?
Doç.Dr.Bayrakdar: Sizin de ifade ettiğiniz gibi bu milli ve yerli bir yazılım. Akademisyen arkadaşlarla geliştirdik, hala da gelişmeye açık ve bu gelişimi devam edecek bir yazılım üstelik sadece radyoloji de kalmayacak diğer dişhekimliği sahalarından akademisyen arkadaşların hatta sektör bileşenlerinin üreticilerin mühendislerin de katkıları ile daha farklı alanlarda yapay zekanın imkanlarını kullanabilecek hale gelmeli. Hedefimiz bu.Ama tüm bunlar zaman ve finans meselesi bilirsiniz. Geliştirilmesini arzu ederek canla başla çalışan ekibimizin ürettiği bu yazılım, yapay zeka ile dental radyografilerde otomatik tanı ve tedavi planlama yapma özelliğine sahip.2 yıllık akademik çalışmalarımızın ürünü olarak ortaya çıktı. ‘’CranioCatch’’ adını verdik. Yazılımı web tabanlı bir uygulama aracılığı ile diş hekimleri ve hastalar kullanılabilecekler. Diş hekimliğinin tüm branşlarında farklı klinik sorunların çözümü için kullanılabilecek bu yerli ve milli Türk Yazılım ‘’CranioCatch’’ şu anda dünyada diş hekimliği alanında yapay zekaya dayalı klinik karar destek sistemlerinin de öncülerinden biri konumundadır diyebiliriz.
Dental Gazete (DG) – Siz de diğer teknoloji ve bilim üreten insanlarımız gibi maddi destek bekliyormusunuz ? yada daha kibarca sorayım moda tabiri ile melek yatırımcı olsa iyi mi olur ? Onun ne faydası olur? Ticarileşme için bürokrasi sizi engelliyor mu?
Doç.Dr.Bayrakdar: Sorunuza sondan başlayayım..tabiki biz de TC.nin kanunlarına tabi bir bürokrasi içinde hem akademik hem de bilimsel teknolojik çalışmalar yaparak yaşamımıza katma değer katacak işlerle uğraşıyoruz. Bürokrasi bizzat bizlare yapın başarın ve ürünü dışa açın ülkeye döviz getirin diyor. Bunda bir sıkıntı yok. Ancak işi başaran ekip ve işi geliştirecek olan yani ticari boyutlara taşıyacak olanla ; o yazılımı dünya markası yapacak olanlar bir masa etrafına oturup bir araya gelemiyoruz. Şimdi pandemi var tamam fakat pandemiden öte bizde akademik camiada ticari bileşenlere karşı alışılmamış bir ürkekliğimiz var..çekiniğiz.Neden ? Çünkü bir noktada devlet memuruyuz.Hep ay sonu maaş ile bütçe oluşturan bizler birden bire milyonlarla hesap kitap içinde kalınca dünya markasına açılma vs ile karşı karşıya kalınca bocalıyoruz. Bu işin doğasında var. Bunu da Eskişehir de aşmak başka İstanbul gibi ilde aşmak tabiiki daha başka. Fakat inanın alıcınız çok olunca siz de de ister istemez bir şaşkınlık oluyor. Bu böyle. Gelelim maddi destek yada melek yatırımcı konusuna.Sanayi Teknoloji Bakanlığı alanında bir girişimimiz olmadı henüz.Ama melek yatırımcı kalkıp ayağımıza gelmiyor.Biz de pandemi var diye gidemiyoruz.Bu ticari işlerde 3-5 kişi arasında konuşulacak işler Zoom yada Webinardan olacak işler değil.Ama siz yayıncı olarak bunu duydu ve yayınladıysanız muhakkak ki melek yatırımcı da duyar.Zaten biz o safhaya elimizi daha güçlü hale getirip girmek istiyoruz.Önce Türk Dişhekimleri bunu kullansın.Hastada kolaylıkları hızlı işlemleri görsün.Kliniğinde yapay zeka ile hasta bakıyorum desin.Aradaki fark ile kendisini ve tekniğini bilgisini hastaya güvenle sunsun.Hatta yurt dışına çalışan dişhekimlerimiz için sağlık turizminde bu yazılım çok büyük bir avantaj olduğunu siz de söylediniz geçen görüşmemizde. Biz akademik olarak belki buna bir başka ilave ile bunu size de takdim ederiz ilerleyen günlerde. İstWIHU dediniz.Bu kurum da 110 ülke ile irtibatta olduğunuzu da söylediniz. O ülkeler için de export paketimizi hazırlarız hatta bir akademik danışma kurulu da oluşabilir gönüllü arkadaşlardan o zaman bilgi paylaşımı yaparız ve yapay zeka artı insan zekası ile katlanır.
Dental Gazete (DG): Hocam çok teşekkür ederiz. Gelişmeler de yanınızda olacağız.Size ve ekibe özellikle de nazik bilim insanı Ankara Dişhekimliği Fakültesi Dekanımıza, Kaan hocamıza teşekkür ederiz..sizlere kolay gelsin başarılar.( TeleRöp:Dentha Ajans Metin Gürsan 23.01.2021 -Eskişehir)
Yazar Hakkında
